نورو فیدبک

نورو فیدبک چیست؟
?What is neurofeedback

درمان غیر دارویی برای:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی
اختلال یادگیری
اضطراب و وسواس
افسردگی
صرع
میگرن
بهبود حافظه و عملکرد مغز

اعتیاد

نوروفیدبک نوعی پسخوراند عصبی امواج مغزی می باشد.
طبق یکی از اصول پایه سایبرتیک،  فرد نمی تواند متغییری را کنترل نماید مگر اطلاعات لازم از آن متغیر را دریافت نماید. این اطلاعات را فیدبک می نامند.
در نورو فیدبک هدف اصلی بالا بردن آگاهی شخص نسبت به آنچه در بدن و مغزش به وقوع می پیوندد و افزایش قدرت کنترل بر آن است. با ارائه این تکنیک افراد فیدبک های واضح و مستقیمی را از سیستم فیزیولوژیکشان دریافت می دارند که به آن ها در کنترل عملکرد این سیستم کمک می نماید.
نوروفیدبک روشی ایمن و بدون درد است که جهت رفع ناهنجاری امواج مغزی به بیمار ارائه می شود. در نتیجه فرایند ناهشیار و غیر ارادی(فعالیت امواج مغزی) برای بیمار کاملا محسوس می گردد(از طریق مشاهده ی آنها در کامپیوتر) بیمار با کمک درمانگر و ارائه ی محرک های دیداری-شنیداری قادر خواهد بود امواج ناهنجار را دستکاری کرده و در طی جلسات درمان آنها را به حالت هنجار تبدیل کند.
در رایج ترین مورد استفاده برای نوروفیدبک بیمار در مانیتور خود یک بازی ویدئویی انجام می دهد.
البته بر خلاف بازی های رایج بیمار نباید از دست خود استفاده کند بلکه از طریق الگو ی امواج مغزی خود انجام می دهد.
درمانگر در طول درمان، امواج مغزی و تحلیل های صورت گرفته از آن ها را در مانیتور خود مشاهده می کنند و جریان بازی را به گونه ای هدایت می کند تا الگوی مناسب و به هنجار امواج مغزی فعال گردد. ایده اصلی درمان این است که مغز با مشاهده نابهنجاری امواج خود یاد می گیرد خود را اصلاح نماید. این درمان از دهه ۷۰ میلادی در کشور های غربی به تدریج رایج گردید و از پشتوانه علمی بالایی برخوردار می باشد.
نوروفیدبک در درمان اختلالات زیادی از قبیل پیش فعالی و کمبود توجه و مشکلات توجه و تمرکز، اختلالات اضطرابی، حملات هراس، اختلالات حاد پس ضربه ای، افسردگی، مشکلات خواب، سردردهای میگرنی، حمله های صرعی، اختلالات یادگیری، سو مصرف مواد و تیک و … به کار می رود.

مزیت های درمان تکنولوژیک نسبت به دارو درمانی:

نداشتن عواض جانبی و اثرات سو برخی داروها( از جمله اثرات سو داروها کاهش انعطاف پذیری مغز است).

داشتن اثرات درمانی پایدار:

بهبود بیماری در مواردی که دارو درمانی تنها علائم را موقتا از بین می برد، مانند وسواس های شدید، افسرده خویی و…
تنظیم کل فعالیت های مغز:
هدف نوروفیدبک آموزش خود تنظیمی به مغز است در نتیجه پس از درمان به نوروفیدبک، مغز با مواجه با مشکلات جدید و خارج شدن از نظم خود، از طریق فرایند خود تنظیمی، نظم جدید خود را بدست می آورد.

---

بیماری های قابل درمان با نوروفیدبک

اختلال نقص توجه و بیش فعالی:

تاثیرات نوروفیدبک در افزایش تمرکز و توجه در مطالعات متعددی به اثبات رسیده است به طوریکه میزان آن قابل مقایسه با داروی ریتالین بوده در حالیکه عوارض ناشی از آن دارو را نیز ندارد به علاوه اینکه اثرات مفید آن بر خلاف دارو موقتی نمی باشد.
در کنار فواید مربوط به توجه، فواید دیگری هم در رابطه با بعضی رفتارهای همراه مشاهده می گردد. خطای کمتری در آزمون هایی که مسائل شناختی را به چالش می کشند اتفاق می افتد زمان واکنش بهبود می یابد و نیز پایدار می شود.
شب اداری و دندان قروچه شبانه برطرف شده، میل به تیک های حرکتی و صوتی هم از بین می رود. وسواس فروکش می کند.
نافرمانی، قشقرق، طغیان، خشم زیاد، خودسری، دروغ گویی و حتی رفتارهای خشن مانند پرخاشگری بدرفتاری با حیوانات، دعوا کردن و آتش سوزی همه به این روش جواب می دهند.

اختلالات خواب:

اختلالات خواب (در بزرگسالان): مدارک بالینی مختلفی و جود دارد که نشان می دهد استفاده از نوروفیدبک به بهبود اختلالات مختلف خواب از جمله بی خوابی، آپنه، سخت به خواب رفتن، مرتب از خواب پریدن و… که علائمی مرتبط با اضطراب و افسردگی هستند کمک می کند.
مشکلات خواب (درکودکی): مشکلات خواب شامل شب ادراری، راه رفتن در خواب، حرف زدن در خواب، وحشت در خواب و اضطراب مربوط به خواب رفتن همگی به کمک نوروفیدبک قابل درمان است.

اختلالات اضطرابی:

با پیشرفت تکنیک ها و مطالعات مربوط به امواج آلفا، محققان دریافته اند که آموزش آلفا در بهبود اختلالات اضطرابی، سندرم های درد، اختلالات خواب و استرس مزمن موثر است.
در مواقع اضطراب نشانه ای از ورود مشکلات در خود تنظیمی مغز است. استفاده از نوروفیدبک در بیماران PTSD به آنها اجازه می دهند تا خاطرات مربوط به حادثه را بدون احساس ناراحتی و رنج پردازش کنند.

میگرن و دردهای مزمن:

در مورد درد مزمن فرض بر این است که آسیبی که در ابتدا منشا درد بوده است درمان شده اما درد همچنان باقی است و چه بسا بدتر شده است. وقتی درد برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، آستانه ی درد ممکن است کاهش یافته و در نتیجه ی ادراک آن افزایش یابد. به عبارت دیگر مغز توجه بیشتری به احساس درد می کند.
استفاده از نورو فیدبک آستانه ی مغز نسبت به درد را بالا برده و حتی به مقدار طبیعی می رساند و به این شکل سبب کاهش ادراک درد می شود. مغز با کمک نوروفیدبک آستانه ی درد را از نو تنظیم می کند به طوری که مطابق با گزارش خود افراد تحت درمان تا ۸۰% بهبودی در علائم پیدا می شود.
در مورد میگرن اشکال اصلی از دست رفتن قدرت خود تنظیمی مغز در کنترل فشار عروق مغز می باشد که با نورو فیدبک این توان مجددا برگشته به طوری که بر اساس آمار در بین انواع اختلالات مغزی، سریع ترین پاسخ درمانی به نوروفیدبک مربوط به درمان میگرن بوده و افراد را از مصرف مسکن های متعدد بی نیاز می سازد.

اعتیاد:

نوروفیدبک در کشورهای غربی در طی ۳۰ سال گذشته به عنوان یک روش موثر در درمان اعتیاد در کنار سایر روش ها مورد استفاده بوده است. براساس مطالعات انجام شده آموزش و اصلاح امواج آلفا و تتا در مغز نقش موثری در کاهش و وسوسه مصرف مواد دارد. حتی تا ۱۰ سال بعد از ترک مشاهده می گردد. بعلاوه نورو فیدبک با کاهش سطوح اضطرابی و افسردگی در فرد منجر به کاهش زمینه های مصرف مجدد مواد می گردد.

عملکرد بهینه:

سالهاست که ورزشکاران، هنرمندان، مدیران، و افراد نظامی، از نوروفیدبک برای دستیابی به بالا ترین سطوح عملکرد درمانی استفاده می کنند.
نوروتراپی اهداف مختلفی دارد:
تثبیت عملکرد سراسری مغز با افزایش توانایی مغز در تولید امواج مغزی مختلف در محدوده ی صحیح
بهبود توانایی مغز برای تغییر نرم و راحت از یک حالت ذهنی به حالت دیگر و حفظ آن حالت به اندازه ی نیاز
بهبود کارکرد مغز در نواحی خاص مرتبط با مشکلاتی که فرد در آن زمان تجربه می کند
این مهارت ها باعث می شود که فرد بتواند از توانایی های مغز خود به نحو موثرتری استفاده ببرد.