اختلالات تغذیه ای سالمندان

اختلالات تغدیه ای در سالمندان

سالمندی پدیده طبیعی است که به مرور زمان اتفاق می افتد و با تغییرات فیزیولوژیک همراه است. 

پیرشدن و سالخوردگی با کاهش تدریجی فعالیتهای فیزیکی و افزایش بیماریهای مزمن همراه است. بهبود تغذیه تا حد زیادی قادر است از بروز این اختلالات تغذیه ای سالمندان پیشگیری یا آنها را کم کند. به همین دلیل یکی از مسایل مهم سالمندان توجه به وضعیت تغذیه آنهاست.

با استفاده از شاخصهای تن سنجی و انجام مراقبتهای دوره ای میتوان بسیاری از اختلالات تغذیه ای سالمندان را شناسایی کرد.

سوء تغذیه در سالمندان

سوء تغذیه یکی از مشکلات شایع در سالمندان است. این علامتی از بیماریهای قابل درمـان است که باید مـورد بررسی قـرار گیرد.

سـوء تغذیه همچنین دارای پیامدهای پزشکی، کوتاه مدت و بلندمدت، از قبیل عامل پوکی استخوان و استئوپنی است.

توجه به تغذیه در تمام سطوح تصمیم گیریهای پزشکی یعنی تشخیص، تجویز دارو، جراحی، نوتوانی و ارجاع میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

راههای تشخیص اختلالات تغذیه ای در سالمندان


* انجام مراقبت دوره ای سالمند توسط کارکنان بهداشتی
* ارزیابی از نظر تغذیه و مکملهای غذایی
* ارزیابی سالمند با نمایه توده بدنی(BMI)

عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه ای سالمندان


*عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انــرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بی اشتهایی، تغییر حس چشایی، خـرابـی دنــدانهــا، بـی تحرکی، ناتوانی جسمی، مشکالت گـوارشـی، تداخالت دارویــی یا تداخل غذا و دارو
*عوامل روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
*عوامل اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب، زندگی در آسایشگاه

نکات مهم در پیشگیری از مشکلات تغذیه ای و اصلاح تغذیه سالمند


*در این سنین رعایت اصل تنوع و تعادل در برنامه ریزی غذایی و در عین حال توجه به عادتهای غذایی فرد سالمند بسیار مهم است.
*بـــرای جلوگیری از مشکلات عاطفی احساسی سالمندان، بهتر اسـت به عـادتهـای غذایی آنها احترام گذاشته شود و هر گونه تغییری با ملایمت و تفاهم به وجود آید.
*با توجه به مشکل یبوست در بیشتر سالمندان، مصرف کافی مایعات و مواد پرفیبر نظیر نان تهیه شده از آردگندم کامل و میوه هایی مثل گلابی رسیده، آلو،آلوزرد و سبزی ها اهمیت دارد.
*تأکید می شود که سالمندان از غذاهای پرچرب و سرخ شده و سس مایونز، سبزی ّ های نفاخ مثل کلم، گل کلم، پیاز و… استفاده نکنند.
*توصیه میشود تعداد وعدههای غذایی سالمندان افزایش یافته واز حجم غذا در هر وعده کاسته شود(حداقل ۵ وعده در روز).
*در سالمندانی که جویدن غـذا بـرای آنهـا مشکل است، مصرف غذاهای نرم مثل انواع پوره، گوشتنرم، سـوپ، آشهایی که حبوبات زیـاد نــدارد و آبمیوه توصیه میشود.
*برخی از سالمندان ممکن است مبتال به فشارخون بالا باشند. در این مورد رژیم غذایی کم سدیم(کم نمک) و در صورت نیاز، کاهش وزن پیشنهاد میشود.
*بـــرای تنظیم رژیـــم غـذایـی بـــرای کـاهـش وزن در سالمندانی کـه اضـافـه وزن دارنـــد، حتما بـایـد با متخصص تغذیه مشورت شود.
*از حبوبات و غالت سبوسدار استفاده کنند. مصرف گوشت قرمز را به دلیل وجـود مقادیر زیاد چربی پنهان محدود کنند.
*از مصرف نوشیدنیهای الکلی پرهیز کنند.
*به جای نمک از چاشنیهایی مانند سبزیهای معطر تازه یا خشک مانند نعناع، مرزه، ترخون، ریحان و… یا سیر، لیموترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.

*ویتامین C موجود در مرکبات میتواند سطح هورمون ایجاد کننده افسردگی و استرس را پایین آورده و همچنین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شود.
*میوه های تازه یا آبمیوه تازه و طبیعی را به عنوان میان وعده در طول روز مصرف کنید. بیشتر از میوه های تازه به جای آب میوه استفاده کنید تا بتوانید از ارزش فیبر آنها بیشتر بهره ببرید.

نتیجه گیری:

باعنایت به پدیده سالمندشدن جمعیت الزم است بهورزان محترم و زحمتکش نسبت به مراقبتهای دوره ای سالمندان اهتمام ورزنــد و سالمندان دچار اختلالات تغذیه ای از جمله اضافه وزن، کاهش وزن، مبتال به چربی خون و… را شناسایی و نسبت به اصالح الگوهای تغذیه ای و سبک زندگی آنها اقـدام و تلاش کنند تا جایگاه واقعی سالمندان عزیز در خانواده ها حفظ شود و با توجه به شرایط اقتصادی موجود جایگزینهای تغذیه ای مناسب و قابل دسترس را معرفی کنند تا بتوانند با ارتقای سطح آگاهی و توانمندی سالمندان، سالمتی و نشاط را برای آنان به ارمغان آورند.

 

منابع
راهنمای بهبود شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی جلد۱
اصول تغذیه رابینسون، ترجمه ناهید خلدی
نوهابراهیم عبدالرحیم، عبدالهی بیژن؛ توانمندسازی کارکنان: کلید طالیی مدیریت منابع انسانی: ۱۳۸۶٫
پزشکی علوم فرهنگستان WWW.AMS.ac.ir
http//:www.beytoote.com